Werkt u met zzp’ers? Of als zzp’er? Dan wist u vast al dat de Belastingdienst sinds 1 januari 2025 weer volledig handhaaft op schijnzelfstandigheid. Wordt een opdrachtnemer gezien als werknemer, dan volgen correcties, naheffingen en misschien zelfs boetes. Hoog tijd dus om uw samenwerkingen nog eens tegen het licht te houden.
Wat is schijnzelfstandigheid?
Schijnzelfstandigheid betekent dat de opdrachtnemer op papier werkt als zelfstandige (zzp'er), maar in de praktijk functioneert als een werknemer. Dat is bijvoorbeeld het geval als:
- Opdrachtnemer het werk persoonlijk moet uitvoeren;
- Opdrachtgever bepaalt hoe, wanneer en waar de opdrachtnemer werkt;
- Opdrachtnemer hetzelfde werk doet als de medewerkers van de opdrachtgever;
- Opdrachtnemer structureel werkt voor één opdrachtgever, zonder ondernemersrisico.
Als een of meer van deze punten van toepassing zijn, is de kans aanwezig dat de opdrachtnemer niet wordt gezien als een echte ondernemer, maar als een werknemer ‘in vermomming’. En dat er geen sprake is van een overeenkomst van opdracht, maar van een ‘verkapt dienstverband’.
Beoordelingskader schijnzelfstandigheid
Is er sprake van een dienstverband of niet? Dat is de centrale vraag bij het beoordelen van schijnzelfstandigheid.
Er zijn 3 wettelijke vereisten wil er sprake zijn van een dienstverband:
- Mogelijkheid tot werkgeversgezag;
- Beloning/loon;
- Het persoonlijk verrichten van arbeid.
In de praktijk is echter meer vereist dan enkel vaststellen van gezag, loon en arbeid. Alle feiten en omstandigheden van de arbeidsrelatie spelen een rol bij de beoordeling of sprake is van een dienstverband. Daarbij geldt: ook als de overeenkomst anders zegt, telt vooral hoe u samenwerkt in de praktijk.
Wat zegt de rechtspraak?
In de rechtspraak (het zgn. Deliveroo-arrest) is namelijk bepaald dat ook de volgende feiten en omstandigheden belangrijk zijn:
- De aard en duur van de werkzaamheden;
- De manier waarop het werk en de werktijden worden bepaald;
- De mate waarin het werk en de opdrachtnemer deel uitmaken van de organisatie van de opdrachtgever;
- Of er wel of geen verplichting is om het werk persoonlijk uit te voeren;
- De manier waarop afspraken worden gemaakt;
- De wijze waarop de beloning wordt bepaald en uitbetaald;
- De hoogte van de beloning;
- De mate waarin de opdrachtnemer commercieel risico draagt binnen de opdracht;
- De mate waarin de opdrachtnemer handelt of kan handelen als ondernemer, bijvoorbeeld: wat doet de opdrachtnemer om opdrachten en een goede reputatie te verkrijgen, hoe gaat de Belastingdienst met de opdrachtnemer om, hoeveel opdrachtgevers zijn er, en hoe lang werkt de opdrachtnemer gemiddeld voor een opdrachtgever?
Welke kenmerken zwaarder wegen dan andere, kan per sector verschillen.
Wat zijn de risico’s van schijnzelfstandigheid?
Voor de opdrachtnemer:
- Het mislopen van belangrijke werknemersrechten zoals: loondoorbetaling bij ziekte, vakantiedagen of pensioenopbouw.
- De Belastingdienst kan achteraf verplichten om belastingvoordelen terug te betalen.
Voor de opdrachtgever:
- Alsnog opdraaien op voor loonheffingen, premies en pensioenbijdragen.
- Een cao kan van toepassing blijken te zijn, met terugwerkende kracht.
- En vanaf 2026? Dan kunnen er ook nog eens boetes volgen.
Let op: bepalingen in de overeenkomst waarin aansprakelijkheidsrisico’s worden afgewenteld op de opdrachtnemer kunnen ongeldig zijn. Hierover leest u meer in het artikel ‘Schijnzelfstandigheid: contractsvrijheid versus wettelijke beperkingen’.
Vanaf 2025: handhaving is terug van weggeweest
De Belastingdienst had de afgelopen jaren een handhavingspauze ingesteld voor arbeidsrelaties, maar daar is een einde aan gekomen. Vanaf 1 januari 2025 gelden de regels weer volledig. Constateert de Belastingdienst dat er sprake is van schijnzelfstandigheid? Dan kunnen naheffingen en correcties direct worden opgelegd. Tot 2026 blijft het nog bij waarschuwingen, maar daarna wordt het serieus.
En let op: bij opzet of het negeren van aanwijzingen kan de Belastingdienst vanaf 2025 tot vijf jaar terug naheffen!
Wat kunt u doen?
Check nu of uw samenwerking nog voldoet. Wacht niet tot de Belastingdienst dat voor u doet. Neem contact op met Adelmeijer Hoyng Advocaten via info@ahadvocaten.eu of 043 - 350 62 00. Ons team arbeidsrecht denkt graag met u mee.