Kunnen alle contracten ongewijzigd standhouden?
Momenteel hebben veel ondernemingen problemen met leveranties. Een deel van die problemen is gerelateerd aan de coronacrisis. Vaak komt de vraag aan de orde of er een beroep op overmacht gedaan kan worden dan wel op de leerstukken van de onvoorziene omstandigheden of de redelijkheid en billijkheid.
Van belang is allereerst wat er contractueel geregeld is. Veel handelsovereenkomsten bevatten een overmachtsclausule. Waarschijnlijk zal in overeenkomsten, die al weer enige jaren oud zijn, in de overmachtsbepaling de omstandigheid van een virusuitbraak of pandemie niet zijn opgenomen. Moet u dan maar door blijven leveren tegen dezelfde prijs, terwijl uw inkoopkosten flink zijn gestegen? En wat als u maar deels kunt leveren omdat u zelf onvoldoende grondstoffen geleverd krijgt?
De wet bepaalt dat een tekortkoming niet toerekenbaar is aan de schuldenaar indien deze niet te wijten is aan zijn schuld, noch krachtens wet, rechtshandeling of op grond van in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komt. De vraag doet zich dan voor of het leveren onmogelijk is dan wel dat het bezwaarlijk is geworden. In het laatste geval kan geen beroep op de wettelijke overmacht worden gedaan.
U zult dan uw heil moeten zoeken in een beroep op onvoorziene omstandigheden. Met een beroep daarop kan zowel ontbinding als een wijziging van de overeenkomst gerealiseerd worden. Een dergelijk beroep wordt echter niet zomaar door de rechter toegewezen. Dat (markt)omstandigheden veranderen is nu eenmaal een gegeven. Dat hoort bij het risico van ondernemen. Dat u door Covid nadeel ondervindt maakt nog niet dat met succes een beroep op onvoorziene omstandigheden kan worden gedaan. Is de situatie echter van dien aard dat als gevolg van Covid uw bedrijf alleen nog maar met verlies kan leveren, welk verlies van dien aard is dat op korte termijn het faillissement aanstaande is, dan zal een rechter sympathieker tegen uw verzoek aankijken.
Uiteraard kan er ook een beroep op de redelijkheid en billijkheid gedaan worden. Een dergelijk beroep slaagt niet vaak. Het moet dan echt om uitzonderlijke omstandigheden gaan, welke van dien aard zijn dat instandhouding van hetgeen de overeenkomst bepaalt naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Afhankelijk van de omstandigheden van het geval komt het mij voor dat de gevolgen van corona voor een bedrijf in bepaalde situaties een dergelijk beroep kunnen rechtvaardigen.
Voor de toekomst is het natuurlijk aan te bevelen uw overeenkomsten aan te passen, zodat bovengenoemde situaties beter opgevangen kunnen worden.
Wilt u met betrekking tot bovenstaande problematiek vrijblijvend van gedachten wisselen dan kunt u uiteraard met mij contact opnemen.