De Hoge Raad heeft een verhelderende uitspraak gedaan over collectieve wijziging van arbeidsvoorwaarden.
Er bestond een discussie over het bereik van de maatstaven op grond waarvan arbeidsvoorwaarden kunnen worden gewijzigd. Hierin heeft de Hoge Raad nu verduidelijking gebracht. Door te oordelen dat de zogenaamde “Stoof/Mammoet-maatstaf” ook kan worden gebruikt voor collectieve wijzigingen.
Wijziging van arbeidsvoorwaarden
Arbeidsvoorwaarden kunnen worden gewijzigd op grond van (1) een schriftelijk wijzigingsbeding, (2) de verhouding tussen goed werknemer- en werkgeverschap en (3) onvoorziene omstandigheden.
Schriftelijk wijzigingsbeding (1)
Op grond van een schriftelijk wijzigingsbeding kan de werkgever eenzijdig arbeidsvoorwaarden wijzigen indien de werkgever daarbij een zwaarwichtig belang heeft dat het belang van de werknemer dat door de wijziging zou worden geschaad daarvoor naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid moet wijken. Ontbreekt een dergelijk beding, dan kan de werkgever voor het eenzijdig wijzigen van arbeidsvoorwaarden eventueel gebruikmaken van de Stoof/Mammoet-maatstaf.
Verhouding tussen goed werknemer- en werkgeverschap (2)
In de verhouding tussen goed werknemer- en werkgeverschap – hoe werknemer en werkgever zich tegenover elkaar moeten gedragen – (2) ligt de Stoof/Mammoet-maatstaf besloten. Deze maatstaf houdt kort gezegd in dat een werknemer op redelijke voorstellen van de werkgever, voor zover deze voorstellen verband houden met gewijzigde omstandigheden op het werk, in het algemeen positief behoort in te gaan. Dergelijke voorstellen mogen alleen worden afgewezen wanneer aanvaarding onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijs niet van de werknemer kan worden gevergd.
Discussie over het bereik van deze maatstaven
Er bestond een discussie over het bereik van deze maatstaven, ontstaan door een eerdere uitspraak van de Hoge Raad waarin de maatstaf van het schriftelijk wijzigingsbeding – het zwaarwichtig belang – vooral leek te zijn weggelegd voor collectieve wijzigingen. Dus wijzigingen voor groepen werknemers. De vraag rees: kan de Stoof/Mammoet-maatstaf dan alleen worden gebruikt voor wijzigingen van arbeidsvoorwaarden van individuele werknemers?
Hoge Raad verduidelijkt
Nee, zo luidt het antwoord van de Hoge Raad van afgelopen vrijdag. De Hoge Raad oordeelde dat voor gevallen waarin de arbeidsovereenkomst geen schriftelijk wijzigingsbeding bevat in de rechtspraak is aanvaard dat op grond van de verplichting om zich als goed werknemer te gedragen van de werknemer onder omstandigheden toch kan worden gevergd met een voorstel van de werkgever tot wijziging van arbeidsvoorwaarden in te stemmen (Stoof/Mammoet).
Volgens de Hoge Raad geldt deze maatstaf voor alle voorstellen tot wijziging van arbeidsvoorwaarden, ongeacht of deze (overwegend) individueel of collectief van aard zijn. Oftewel, voor een collectieve wijziging van arbeidsvoorwaarden kan ook de Stoof/Mammoet-maatstaf worden gebruikt. En dus mogelijk uitkomst bieden!
Wilt u advies over het wijzigen van arbeidsvoorwaarden? Stuur Robbert Golsteijn een mail. Hij neemt dan vrijblijvend contact met u op.