Het cessieverbod van zorgverzekeraars

Mag een zorgverzekeraar de patiënt verbieden om zijn vordering over te dragen aan zijn zorgaanbieder?

Zorgverzekeraars proberen al sinds jaar en dag hun verzekerden zover te krijgen om alleen naar gecontracteerde zorgaanbieders te gaan. Dat doen zorgverzekeraars onder meer door in hun polisvoorwaarden te bepalen dat de verzekerde bij een niet-gecontracteerde zorgaanbieder slechts een deel van de factuur vergoed krijgt. Ook is het zo dat patiënten van niet-gecontracteerde zorgaanbieders zelf hun rekening moeten betalen en deze daarna moeten declareren bij hun verzekeraar. 

De niet-gecontracteerde zorgaanbieders proberen het de patiënt makkelijker te maken door de patiënt zijn vordering op de verzekeraar aan de zorgaanbieder over te laten dragen (cessie). Hierdoor hoeft de patiënt niet zelf de rekening te declareren en kan de niet-gecontracteerde zorgaanbieder toch rechtstreeks bij de verzekeraar betaling vragen. Voor de patiënt is dit natuurlijk makkelijker, maar de verzekeraars zijn er niet blij mee. Zij proberen dit te voorkomen door in hun polisvoorwaarden te bepalen dat de verzekerde zijn vordering niet mag overdragen, een zogenaamde cessieverbod. Maar mag dat wel?

In beginsel mogen partijen bij een overeenkomst afspreken dat hun vorderingen niet overgedragen kunnen worden. Niet-gecontracteerde zorgaanbieders vinden echter dat in deze specifieke gevallen de zorgverzekeraars misbruik maken van die bevoegdheid. De verzekeraars stellen op hun beurt dat een cessieverbod noodzakelijk is om fraude bij declaraties te bestrijden. Bij een cessie - zo stellen de verzekeraars - kan minder goed gecontroleerd worden of de gefactureerde zorg ook daadwerkelijk is geleverd.

De afgelopen jaren oordeelden rechtbanken verschillend over zaken rondom dergelijke cessieverboden. Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden oordeelde onlangs dat Zilveren Kruis geen misbruik van haar bevoegdheid maakte door een cessieverbod op te nemen in haar polisvoorwaarden. Daarbij vond het gerechtshof van belang dat het verbod nodig was om declaraties goed te kunnen controleren. Volgens het gerechtshof was het niet aannemelijk dat Zilveren Kruis hiermee de niet-gecontracteerde zorgaanbieder buiten de deur probeerde te houden.

Voor niet-gecontracteerde zorgaanbieders zal dit een teleurstellende uitspraak zijn. Wanneer patiënten steeds zelf hun rekening moeten gaan declareren bij de zorgverzekeraar, kan dit een drempel vormen om naar een niet-gecontracteerde zorgaanbieder te gaan. Het is wachten totdat iemand een dergelijke kwestie aan de Hoge Raad voorlegt. Pas dan zullen we het definitieve antwoord hebben.