Het nut van juridisch taalgebruik

Waarom worden contracten vaak opgesteld in ingewikkelde juridische bewoordingen?

Advocaten lijken er soms wel een sport van te maken om overeenkomsten en brieven zo juridisch mogelijk te verwoorden. Termen als “aanhangig maken”, “in kracht van gewijsde” en “redelijkheid en billijkheid” zijn voor veel mensen geen algemeen taalgebruik en in sommige gevallen zelfs bijna Chinees. Waarom wordt door advocaten nog altijd zo veel juridisch jargon gebruikt en heeft dat een specifiek nut? Kunnen contracten en algemene voorwaarden niet gewoon in Jip-en-Janneke-taal worden opgesteld?

Uiteraard is een belangrijke oorzaak voor het gebruik van juridisch jargon door advocaten ook traditie en gewoonte. Advocaten worden nu eenmaal op een bepaalde manier opgeleid en krijgen aangeleerd om op een formele manier juridische stukken te schrijven, waarbij ook meespeelt dat over iedere zin die geschreven wordt goed moet worden nagedacht. Dat is vaak echter niet de belangrijkste reden waarom – met name contracten – zo juridisch worden verwoord. Overeenkomsten en processtukken moeten zo duidelijk mogelijk vastleggen wat partijen hebben afgesproken en hebben bedoeld. Mocht er onverhoopt een conflict ontstaan, dan dienen die stukken als uitgangspunt voor een juridische procedure, waarin bepaald moet worden wie er gelijk heeft. In die juridische procedures gaat de rechter uit van de wettelijke regelingen die op het conflict betrekking hebben en die wettelijke regelingen zijn vaak heel juridisch geformuleerd. Daarom moet in het voorstadium van zo’n toekomstig conflict al zo veel mogelijk rekening worden gehouden met de uiteindelijke juridische uitleg door een rechter. 

Een voorbeeld: stel dat partijen willen afspreken dat zij onder een contract uit kunnen komen als de samenwerking niet meer goed loopt. Dat lijkt een duidelijke afspraak, maar als je die niet goed verwoordt kan dat later leiden tot discussies. Want ''onder een contract uitkomen'' is geen juridisch begrip, evenmin als ''het niet goed lopen van de samenwerking''. Wat bedoelden partijen daar precies mee? Willen zij het contract kunnen ontbinden, opzeggen of misschien hun verplichtingen kunnen opschorten? Moet er sprake zijn van een toerekenbare tekortkoming van de andere partij? En moet deze dan eerst schriftelijk in gebreke worden gesteld? Dat zijn juridisch allemaal verschillende onderwerpen waar verschillende gevolgen en rechten aan kleven. In plaats van dat er dus een afspraak wordt vastgelegd dat partijen ''een contract mogen beëindigen'', wordt er in de overeenkomst bijvoorbeeld opgenomen dat ''de overeenkomst met onmiddellijke ingang mag worden opgezegd wanneer de andere partij in verzuim verkeert''. Voor een leek misschien niet helemaal begrijpelijk, maar bij een eventueel juridisch conflict – waarvoor een goed contract misschien wel juist opgesteld wordt – wel zo duidelijk.

Toch is juridisch jargon niet altijd wenselijk. Zo dienen algemene voorwaarden helder en begrijpelijk geformuleerd te zijn, anders kunnen deze mogelijk ongeldig zijn. Ook de rechtspraak probeert in de afgelopen jaren steeds meer op een voor burgers begrijpelijke wijze te communiceren en uitspraken te doen. De kunst is dus om de juiste balans te vinden tussen juridisch taalgebruik en een begrijpelijk verhaal.

Daar kunnen wij u uiteraard bij helpen. Heeft u een vraag over de uitleg van een contract of wilt u een contract laten opstellen? Neem dan gerust contact met ons op.